Şanzıman nedir? Şanzıman nasıl çalışır?

Şanzıman nedir? Şanzıman ya da diğer bir deyişle vites kutusu otomobilde güç aktarım organları arasında en başı çeken önemli parçalardan birisidir. İçten yanmalı motorlarda üretilen güç, vites kutunun yardımıyla tekerleklere ileterek otomobilin hareketine imkân tanırlar. Aktarım gücü sürücünün istediği şiddet ve oranla iletilerek, senkronizasyonu da kendileri yaparlar. Peki, tüm bunları nasıl yapıyor? Şanzıman nasıl çalışır?

Şanzıman nasıl çalışır?

Şanzıman nasıl çalışır? Vites kutusunun iç kısmında miller, vites dişlileri ve tüm bunları senkronize eden vites çatalı bulunur. Motordan gelen devir ve tork kuvveti, şanzımana iletildikten sonra belirlenen vitese göre düşürülür ya da azaltılır. Bu şekilde de aracın torku veya hızı ayarlanabilmektedir. Daha sonra diferansiyele gönderilen bu güç aks adı verilen parçalar sayesinde aracın tekerleklerine aktarılır. Böylece araç hareket kabiliyetini kazanır.

Şanzıman motorun işlevini daha ferah, tehlikesiz ve ekonomik yerine getirebilmesi için gereklidir. Motoru zorlamadan tekerleklerin devir hızının kademeli olarak yükseltilmesi ya da alçaltılması işleminde şanzıman sürücünün işini kolaylaştırır. Aynı zamanda, aracın geri gitmesini, ileriye gitmesini, hızın sabit bir şekilde kalmasını ve yüksek hıza çıkıldığında yakıt tasarrufunu sağlamaktadır.

Basit bir şekilde özetlemek gerekirse araç içerisinde bulunarak, motordan aldığı gücü, tekerleklere ileten bir parçadır. Tüm bu işlemler manuel ya da otomatik vites kutusu farkı olmaksızın, aynı şekilde yapılır. Fakat, nasıl yapıldığı da önemli. Manuel vites kutularında tüm hâkimiyet otomobil sürücünde olurken, otomatik vites kutusundaysa çeşitli beyinler yardımıyla otomobil tarafınca yapılmaktadır.

Piyasada çok sayıda Otomatik vites kutusu var. Hangisi ne işe yarıyor, en iyi şanzıman hangisidir?

Otomatik vites kutusu şanzıman çeşitleri nelerdir?

Otomatik vites kutusu şanzıman çeşitleri nelerdir? Geçmiş yıllarda iki tip vites kutusu bulunuyordu. Önce manuel vites kutuları girdi hayatımıza. Debriyaja basıp hızı yükseltmek ve düşürmek için ilgili vitese konumlandırarak harekete geçtik. Daha sonra da özellikle 90’lı yıllardan sonra Otomatik Vites Kutusuyla tanıştık. Her ne kadar daha önce kullanılsa da, ülkemizde çok rağbet görmüyordu. Yakıt tüketimini arttırıyor, sık arıza gösteriyor ve vites geçişlerinde inanılmaz zorluklar yaşanıyordu.

Fakat, günümüz teknolojisinde Otomatik vites kutusu çeşitleri o kadar çoğaldı ki… Otomatik vitesin, otomobil sürücüsüne verdiği konfor sayesinde talep giderek arttı. Teknolojinin gelişmesi, yakıt sarfiyatının düşürülüp arıza gösterme oranın minimize edilmesiyle birlikte otomatik vites kutuları hayatımıza iyice yer etti. Fakat şimdi de hangi otomatik vites kutusu gündemde…

Otomatik vites kutuları, her ne kadar ana planı vitesi otomatik olarak değiştirip gücü aktarmak olsa da karakteristik açıdan kendi açısından ayrışırlar.  Bu nedenle de en iyi vites kutusu hiçbir zaman yoktur. En ideal vites kutusu vardır. Çünkü kullanıcılar, kullanım çeşitleri ve yerlerine göre otomatik vites kutusu tercih etmeliler. Bu sayede maksimumum performans almak mümkündür.

Bu nedenle de markaların en sık kullanıldığı otomatik vites kutusu çeşitlerini inceleyerek, hangisinin sizin için daha ideal olduğuna karar verebilirsiniz.

CVT Şanzıman nedir?

CVT Şanzıman nedir? CVT şanzıman tipleriözellikle Honda markasıyla birlikte hayatımıza girdi. Çünkü marka, bu vites kutusunu oldukça yoğun kullanıyor. Elde ettiği başarı da diğer markaların ilgisini çekti ve giderek artan bir kullanım oranı var.

CVT Şanzımanlarda hiç dişli yok! Evet yanlış anlamadınız, vites kutusu ama iç kısmında vites dişlisi bulunmuyor. “Sürekli Değişken Kademeli Şanzıman” olarak adlandırılmaktadır. Adı üstünde sürekli değişkenlik gösteren, oranlı bir şanzıman türüdür. İki adet kasnaktan ve üzerinde yer alan zincirden meydana gelen kusursuz bir yapıdır. Bu kasnaklar, sürüş durumuna göre büyüyüp küçülebilir. Bu şekilde vites aralığı belirlenmiş olur.

Otomatik, yarı otomatik ya da düz vitese sahip otomobillerden farklı olarak CVT Vites kutusunun belirli bir vitese çıkması ya da düşmesi gerekmez. Zaten içinde de vites dişlisi yok. Özet olarak o an ihtiyaç duyulan vites oranına çıkar veya düşer. CVT’nin sabit aralıklara sahip dişliler yerine ihtiyaca göre çapını büyütüp küçültebilen kasnaklardan yararlanması sayesinde ise o an ihtiyaç duyulan en doğru vites oranı yakalar. Böylece, yüksek verimlilik ile kayıpları minimuma düşürür. CVT şanzıman Honda ile meşhur olduğu için Japon otomobil üreticileri genelde bu şanzımanı kullanıyor. Ayrıca arıza gösterme ihtimali de çok düşüştür. Sistem oldukça basit yapıda çalıştığı için kolay kolay arızalanmıyor. Arıza gösterecek olursa da onarım maliyetinin diğer vites kutularına göre çok ama çok daha makul olacağından da söz edebiliriz.

Olumlu yönlerini anlattıktan sonra biraz da dezavantajlarına değinelim. CVT Vites Kutuları biraz hantal olarak bilinir. Yani aracın ilk ivmelenmesi kendini toplaması zaman alır. Dişli olmayıp kayış sistemi olduğu için kullanım farklılığı da mevcut. Örneğin, kırmızı ışıkta beklerken aracınızdan birden hız ister ve gaza sonuna kadar basarsanız, oldukça hızlanmak yerine daha yavaş kalkacağını fark edeceksiniz. Çünkü sistem biraz tersten işliyor. Bu yüzden de CVT vites kutuları genelde dizel araçlar yerine hep benzinli motorlarda kullanılmıştır.

Gaza yavaş bastığınızda gücü aktarım daha kolay olacağı için araç daha çabuk hızlanıyor. Anlayacağınız ivmelenmek istediğinizde ayağınızı gazdan çekip hafif gaz vermeniz bile gerekebilir. Fakat şunu da söyleyebiliriz ki çok karışık bir sistem değil. Yalnızca biraz tanımanız gerekiyor. Huyunu, suyunu öğrendikten sonra üst düzey performansla rahat bir şekilde kullanabilirsiniz.

DSG Şanzıman nedir?

DSG Şanzıman nedir? DSG Şanzımanlar da Volkswagen markasıyla özleşti. Marka bu şanzımanı ilk kez kullanmaya başlayıp, yıllardır da kullanmaya devam ediyor. DSG Şanzımanlar çift kavramalı şanzıman tipi olarak geçer Evet, tam da düşündüğünüz gibi. Manuel vites kutularında bulunan bir adet kavramanın yerine bu sistemde iki adet kavrama bulunmaktadır. Peki, bunlar ne işe yarıyor, sistem nasıl çalışıyor?

İki adet kavrama bulunmasının ana nedeni, vites geçişlerini araç kullanıcısına hissettirmemek. Sistemdeki kavramalardan biri tek viteslerde, diğeri de çift vites dişlilerinde konumlanır. Normalde vitesi düşürdüğünüzde ya da arttırdığınızda çatal istediğiniz vitese geçiş yapar. Fakat bu geçiş aşamasında da bir süre geçer.

Çift kavramanın avantajı diğer viteste hazır bir şekilde konumlanmış pozisyonda olmasıdır.  Örneğin, siz birinci viteste gidiyorsunuz. Kavramalardan birisi 1. Viteste konumlanmışken, diğeri hızınızı algılar ve geçmek isteyeceğiniz için 2. Vitese konumlanır. Araç ikinci vitese geçtiğinde de ilk kavrama devreden çıkar ve diğer kavrama devreye girer. Anlayacağınız, vites komutunda dişliden çıkıp başka dişliye geçmediği için yani diğer dişlide hazır bekleyen bir sistem olup yalnızca dişliye terk ettiği için vites geçişleri oldukça hızlı bir şekilde gerçekleşir. Ayrıca otomobilin içinde bu geçiş çok zor hissedilir. Neredeyse vitesin geçtiğini anlamazsınız.

DSG Şanzımanlarda vitesleri diğer dişli şanzımanlardan daha hızlı ve komplike bir şekilde değişir. Ayrıca çift kavramalı şanzıman, yani DSG şanzıman otomatik ve düz vites sistemlerine göre daha fazla güç ve daha iyi bir kontrol sağlamaktadır. Manuel vitesin sürüş yorgunluğunu ve otomatik vitesli Araçlardaki performans problemi ve fazla yakıt tüketimi etkenlerini istemeyenler için DSG şanzımanlı araçlar, gerçekçi bir çözüm sunar.

Benzer sebeplerle otomatik şanzımanın daha fazla enerji harcaması durumu da DSG ile bloke edilir. DSG şanzıman, çok düşü yakıt tüketimini özelliği ile de kendisini ön plana çıkartmayı aşarıyor. Bu tip şanzımanlarda vites geçişlerinde güç kaybı yaşanmaz. Çift kavrama durumunu yüksek devirde sürekli bir tepkimeye girerek aracın performansını en üst seviyede tutar.

DSG Şanzımanlar, şanzımandan ziyade vites geçişlerini sağlayan vites kutusu beyinleri yüzünden sorun yaşıyor. Beyin çabuk arıza gösteriyor ve vites kutusunda sorun oluyor. Volkswagen firması kurduğu Kiwi sistemiyle, bu arızalara yönelik aracın garantisi bitse de maddi katılım sunabiliyor. Ne yazık ki sistemin en büyün dezavantajı bu. Çift kavramaların hemen hepsine sirayet eder. Örneğin, Renault’da benzer sistemi EDC Vites kutusu altında kullanıyor. Ondada aynı mantık, vites kutusu beyni arızalanabiliyor. Ayrıca şanzımanın iç kısmında bir arıza olması, keçelerinden yağ kaçırması ya da çatalların aşınması durumunda ciddi onarım maliyetleriyle karşılaşacağınızı da bilmeniz gerekiyor.

DTC Şanzıman nedir?

DTC Şanzıman nedir? Dual Clutch Transmisyon yani DTC Şanzıman Hyundai ve Kia markalarının ağırlıklı olarak kullanıldığını bir şanzıman türü. Sistem yukarıdaki DSG şanzıman özellikleriyle beraber seyrediyor. Bunda da çift kavrama bulunmaktadır.Küçük nüanslar dışında aynı şanzıman olduğundan söz edebiliriz. DTC, bir çeşit hızlı kavramalı şanzıman sistemidir.

Otomatik şanzımanın sürücünün hızlanmave yavaşlama tepkileri algılaması sıralı sisteme göre yani manuel şanzımana göre uzun sürer.DCT, vites geçişlerinin çok daha seri ve pürüzsüz olmasını sağlar. Dolayısıyla düz vitesli biraraçla otomatik vitesli bir araç arasındaki performans ve yakıt kaybı açığını minimumaindirir. Bunun da en büyük nedeni tork konvertörünün çalışma prensibi ile alakalıdır.

Her ne kadar farklı çeşitlerde şanzıman olsa da, hepsinin ortak ilgi alanları var. Hangi vites kutusunu alırsanız alın, bazı ayrıntılara dikkat etmeniz gerekir –ki bunlardan en bilindik olanı ve dikkat edilmesi gerekeni de şanzıman yağıdır.

Şanzıman yağı ne zaman değiştirilir?

Şanzıman yağı ne zaman değiştirilir? Şanzıman yağı, genel olarak her sistemde olduğu gibi dişli ve rulmanlarının aşınmasınıönleyen ve dişlilerin sağlıklı şekilde çalışmasını sağlayan sıvı maddeye denir. Örneğin,otomatik vites şanzımanda kullanılan yağ ve akıcılık özellikleriyle, manuel şanzımanda kullanılan yağ arasında ciddi bir farklılık bulunur.

Şanzıman yağı, her araç için farklı bir viskoziteye sahip olduğu içinmutlaka fabrikada konulan şanzıman yağın aynısının kullanılması gerekir. Bu yüzden de en iyi şanzıman yağı yerine en uyumlu şanzıman yağını araştırmanız gerekiyor. Yağ değişimi genellikle belirli bir dönem dahlinde gerçekleştirilir. Bu dönemler de üretici firmalar tarafınca kullanım kitaplarında açık bir şekilde belirtilir. Dilerseniz yetkili servisi arayarak aracınızın marka ve modelini söylerseniz, değişim periyotlarını öğrenebilirsiniz. Fakat süreci geçirmemeye ve olduğu gibi riayet etmeye de özen gösterin.

Şanzıman yağı nasıl değiştirilir?

Şanzıman yağı nasıl değiştirilir? Öncelikle araç lifte kaldırılmalıdır. Sonrasında dikkatlice şanzıman yağ tahliye tapası açılarak şanzıman yağının bir kaba alınması gerekir. Kabın aldığı yağın miktarı kadar şanzımana yağ konulması gerekir. Şanzıman yağ değişimde doğru yağın kullanılması vites geçişleri için büyük önem taşımaktadır. Bu yüzden şanzıman yağ değişimlerinde doğru yağın tercih edilmesi, viskozite özelliklerinin mevcut şanzıman tipiyle uyumlu olması vites geçişleri en başta olmak üzere farklı türlerde birçok sorun sorun yaşamamanıza sebep olacaktır.

Şanzıman yağı bittiği nasıl anlaşılır?

Şanzıman yağı bittiği nasıl anlaşılır? Oldukça önemli ve ihmal edilmemesi gereken bir şey olduğundan dolayı çok dikkatliolmalısınız. Şanzıman yağı biterse eğer, motor yağında olduğu gibi çubuğu çekerek seviyesinikontrol edebileceğimiz bir alan ne yazık ki bulunmuyor. Ya da gösterge panelinde herhangibir uyarı işareti bulunmamaktadır. Peki ya, şanzıman yağına nasıl dikkat edilmelidir?

Eğeraracınız anormal bir şekilde vites geçişlerinde zorlanıyorsa dikkatli olmalısınız. Çünküdevamlı kullandığınız vites te herhangi bir zorlanma, vites geçişlerinde çıkan garip sesÇıkarma ve takılma gibi belirtilerle karşılaşırsanız hiç vakit kaybetmeden profesyonel biryardım almalısınız.

Ayrıca gözünüz mutlaka aracınızda olsun. Vites kutusunun içinde dolanan yağ hiçbir durumda kendi kendine bitmez. İçindeki yağ tek bir şartla kendi kendine bitecektir, o da yağ kaçağıdır. Bir arıza sonucunda yağ kaçağı oluşmuşsa mutlaka yere kısmen de olsa yağ damlatacaktır. Özellikle de uzun süre park edip aracınızı kullanmak için tekrar yanına geldiğinizde aracın altını uzaktan dikkatlice gözlemleyin ve yağ kaçağı gibi bir durumla karşılaşırsanız araca anında müdahale durumunda bulunmalısınız.