Buji nedir, ne işe yarar? Arıza belirtileri ve değişim periyotları

Buji nedir sorusunun cevabını çoğu insan bilir. Zira Buji kelimesini motordan anlayan ya da anlamayan her birey duymuştur. Biliyorsunuz özellikle ehliyet sınavlarının en popüler kelimeleri arasında yer alıyor bu.

Buji nedir?

Benzinli motorların kritik unsurlarından biridir. Her motorda bulunmayan, bulunduğu motorlarda da kritik bir rol üstlenen bujiler, Ne işe yaradığı dışında Buji Hangi Araçlarda Bulunur zihinlerde her zaman karışıklığa neden olmuştur.

Buji Nedir ne işe yarar ne zaman değiştirilir ve arıza belirtileri nelerdir? Hepsini sizler için derledik. Tamam. Peki Buji nedir? Bujiler, içten yanmalı benzinli motorların en kritik parçalarının arasında yer alır. Dizel motorlarda bujilerin görevi farklı bir parça tarafından yapıldığı için bu motor tiplerinde kullanılmazlar.

Verimli bir yanmanın oluşabilmesi için içeriye alınan hava – yakıt karışımı potansiyel enerji konumundadır. Otomobil motorları bu enerjiyi bazı tepkimelerden geçirerek kinetik enerjiye çevirir ve otomobile hareket verir.

İçeriye alınan hava yakıt karışımı pistonların uyguladığı basınç sayesinde çok daha yüksek derecede sıkıştırırlar.  Bujiler de tam da bu noktada devreye girer. Piston hava yakı karışımını sıkıştırınca buji ilk kıvılcımı gönderir daha sonra ateşleme başlar.

Ateşleme sonucunda oluşan yüksek basınç da pistonları aşağı doğru iter ve motorun diğer parçaları yardımıyla güç tekerlere iletilerek araç hareket eder.

Buji ne işe yarar?

Buji ne işe yarar? Buji, anlattığımız gibi motora ilk kıvılcımı vererek yanmayı tetikliyor. Peki, bunu nasıl yapıyor? Yapısı itibariyle dış kısmı porselenden yapılmıştır. Bunun nedeni de ısıya çok daha dayanıklı olması.  Orta kısmında ise bakır çekirdek bulunur ve içine nikel alaşımı elektrot yerleştirilmiştir.

Bujiler pozitif ve negatif yüklenen elektronların arasında oluşan gerilim nedeniyle çıkardığı kıvılcım yapısıyla çalışmaktadır. Ateşleme bobininden yüksek voltajlı pozitif gerilim gelir ve orta kısmında konumlandırılmış elektrottan geçerek negatif bir şekilde yüklü olan topraklama elektrotunda çarpışır. Bu da kıvılcım oluşmasına neden olur. Oluşan küçük bir kıvılcım bile, pistonun sıkıştırdığı yakıt ve hava karışımını yakmak için yeterlidir.

Bujiler gördüğünüz üzere otomobiller özelinde oldukça önemlidir. Peki, bujileri ne kadar sürede ya da hangi durumlarda değiştirmemiz gereklidir?

Buji ne zaman değişir?

Buji ne zaman değişir sorusu, motor tipine göre değişkenlik göstermektedir. Çünkü, eski nesil araçlarda her bakımda düzenli olarak değiştirilmesi tavsiye edilirken, yeni nesil araçlarda bazı otomobil üreticileri 3 yıl ya da 60.000 KM ‘de bir değiştirilmesini tavsiye etmektedir.

Son çıkan 0.9 LT ‘lik atmosferik motorlarda bu süreç 2 yıl 40.000 KM ‘ye kadar düşebiliyor. Bu nedenle buji değişim periyotları üretici firmanın belirlediği standartlar kapsamında yapılmalı. Kullanım kitapçığına bakarak ya da yetkili servisi arayarak değişim periyodunu öğrenebilirsiniz. Ben her bakımda düzenli değiştireyim, uğraşmayım demeniz de farklı bir alternatif.

Bujilerin değişim periyotları dışında, bir de arıza yaptığı durumlarda yenilenmesi gerekli. Bir arızanın bujiden olup olmadığını da otomobilinizde aşağıdaki tepkimeleri gözlemleyerek karar verebilirsiniz. Bujiler ateşleme sisteminin en önemli parçası olduğu için karışılacağınız arızalar da ateşleme sistemiyle paralel bir şekilde ilerler.

• Aracın çekişi düşer: Aracın çekişi bariz bir şekilde düşecektir. Bu düşüş kaç bujinin arızalı olduğuna göre değişkenlik gösterir. Her silindirde 1 adet buji bulunur. Çoğunluk benzinli motorlar 4 silindirli olsa da son dönemde 3 silindirli motorları da görebiliyoruz. 2 bujinin arızalı olması, 2 silindirin çalışıyor olması demektir ki bu durumda motor performansınız %50 oranında azalır. Aracınız hızlanmaz, küçük bir rampayı bile çıkamaz.
  
• Yakıt tüketimi artışı: Buji arızası nedeniyle iptal olan bir silindirin görevi diğer silindirlere kalır. Araçtan performans istediğinizde yeterli gücü karşılayabilmek için ihtiyacı olandan daha fazla yakıt çekmek zorunda kalacaktır. Bu durumu kanepe taşırken birinin tutar gibi yapıp, diğerinin kaldırması gibi düşünün. Haliyle o daha çok yorulacaktır.
  
• Motorda titreşim / Tekleme: Bu sorun özellikle arızalı buji sayısının artışında gözlemlenir. Tek bir silindir çalışıyorsa aracı çalıştırmakta zorluk çeker. Siz gaz pedalına basınca motor fırlayacak sanırsınız. Zaten o buji de bozulursa motor tamamen çalışmayıp, stop edecektir.
  
• Rölanti dalgalanması: Rölanti dalgalanması, arızalı buji için kontrol edebileceğiniz en basit yöntem. Aracınız rölantide beklerken sanki gaza basıyorsunuz gibi devir yükselir sonra durduk yere düşmeye başlar. Bu durum silindirlerde sorun olduğunun habercisidir. Arızalı parça da kuvvetle ihtimal buji olabilir.
  
• Motorun geç çalışması: Motorun geç çalışması durumunu genellikle kış dönemlerinde yaşarsınız. Yaz aylarında motor zaten sıcak olacağı için kış kadar zorlu çalışmaz. Kış dönemlerinde motoru rahat çalıştırabilmek için motor zengin karışım gönderir. Fakat buji onu ateşlemezse motorunuz çalışmakta güçlük çeker, belki de hiç çalışmaz.

Eğer siz de bu sorunları yaşıyorsanız ya da değişim periyodu gelmişse, bujileri değiştirmek zorundasınız. Bujiler de kendi arasında sınıflara ayrılmaktadır. En doğru bujiye karar vermek için türlerini inceleyelim.

Buji çeşitleri nelerdir?

Buji çeşitleri nelerdir? Ben hangi bujiyi almalıyım sarmalına kapılabilirsiniz. Çünkü piyasa da çok sayıda buji çeşidi bulunuyor. Aslına bakarsanız bujilerin hepsi aynı mantıkla çalışır. Fakat, dış kısımda kullanılan malzemeler onları tercih aşamasında ön plana çıkartıyor ya da geri plana itiyor.

Fakat, genel anlamda kullanılan 3 tip buji vardır. Bunlar,

• İridyum buji
• Bakır Buji
• Platin Buji

İridyum Buji nedir?

İridyum bujiler, tercih edilen en yaygın buji tipi olarak ön plana çıkıyor. İridyum dayanıklılığı oldukça yüksek bir kimyasal. Bu kimyasalın bujilerde kullanılması da dayanıklılığı yüksek ve kullanışlı olarak karşımıza çıkarıyor. Fiyatı diğerlerinden biraz daha yüksektir fakat çok daha dayanıklıdır.

İçinde bulunan küçük elektrot oldukça küçük voltajda bile kıvılcım çakmaya meyilli bir şekilde tasarlanmış. Ayrıca iletkenlik seviyesi yüksek olduğu için de kendisini rakiplerinden ön plana çıkartmayı başarıyor. Bu nedenle buji tercihiniz imkanlar dahilindeyse iridyum bujiden yana olsun. Fakat tanımanız açısından diğerlerine de kısa kısa değinelim.

Bakır Buji nedir?

Bakır Bujiler, standart bujilerdir. İç kısmı bakırdan yapıldığı için bakır buji olarak adlandırılmış. Eski nesil araçların tamamında üretim aşamasında bakır bujiler kullanılırdı. Bakır yüksek sıcaklığa dayanıklı bir parça değil bu yüzden de dış kısmında nikel kaplama olur. Fakat iletkenliği oldukça yüksektir.

Eğer ralli yaparcasına çok yüksek performans istenilen araçlardan kullanacaksanız bakır buji tercih etmeniz avantajınıza olur. Çok sık değiştirmek zorunda kalacağınızı da özellikle hatırlatalım.

Sahibinden.com üzerindeki buji fiyatlarını görüntülemek için tıklayın.

Platin buji nedir?

Platin buji de dayanıklılığıyla ön plana çıkıyor. Bakırın aksine oldukça dayanıklıdır fakat iletkenliği düşük. Performans istenmeyen ağır sanayi araçlarında kullanılır. Malul düzeyse hem güç hem de iletkenlik istiyorsanız tercihiniz iridyum buji olmalıdır.